အမ်ဳိးသၼီးမ်ား၏အဆင့္အတန္း၊
ဟိႏၵဴဘာသာ၊
ခရာစ္ယာန္ဘာသာ၊
ဗုဒၶဘာသာ၊
မူစလင္ဘာသာ၊ အသီးသီးတုိ႔တြင္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားအေပၚ ေနရာေပး၊ အဆင့္သတ္မွတ္ပုံၿခင္း လြန္စြာ ကြာၿခားသည္၊၊ အရွင္၏ ယၡဳစာတမ္းထဲတြင္ အၿခားဘာသာမ်ား၏ အမ်ဳိးသၼီးးမ်ားအေပၚ သေဘာထားအၿမင္ကို အေသးစိတ္မေဖာ္ၿပေတာ့ဘဲ၊ ဗုဒၶဘာသာ၏ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားအေပၚ မည္သုိ႔ မည္ပုံသေဘာထားသည္၊ ေနရာေပးသည္၊ အဆင့္သတ္မွတ္သည္၊ ဆက္ဆံသည္တုိ႔ကိုသာ ပါဠိစာေပ အေထာက္အထားမ်ားၿဖင့္ ေဖာ္ၿပမည္ၿဖစ္ပါ သည္၊၊
ေကာသလမင္းၾကီးသည္ တစ္ေန႔ေသာအခါ ဗုဒၶရွင္ေတာ္အထံသုိ႔ ေရာက္လာခဲ့သည္၊၊ ဗုဒၶႏွင့္ စကားေၿပာေနစဥ္ အမတ္တစ္ဦးေရာက္လာၿပီး၊ ေကာသလရွင္ဘုရင္ကုိ နားနားကပ္၍တီးတုိး ေလ်ာက္တင္လိုက္သည္၊၊ မင္းၾကီးသည္ သတင္းစကားကုိ ၾကားလုိက္ရေသာအခါ မ်က္ႏွာမသာ မယာၿဖစ္သြားသည္၊၊ ဗုဒၶရွင္ေတာ္မွ မင္းၾကီးဘယ္လုိေၾကာင့္ မ်က္ႏွာမသာမယာၿဖစ္သြားရသနည္
မင္းၾကီး အဂၤါ(၄)မ်ဳိးႏွင့္ၿပည့္စုံလ
(၁) ပညာတတ္ၿခင္း၊
(၂) ကိုယ္က်င့္တရား ေကာင္းၿခင္း၊
(၃) ႏွစ္ဘက္မိဘကို ရုိေသတတ္ၿခင္း၊
(၄) လင္သားအေပၚ အမ်ဳိးသမီးတာ၀န္ေက်ပြန္ၿခင္
ေဖာ္ၿပသည့္ ဇာတ္လမ္းကိုသုံးသပ္ၾကည့္လ်င
အၿခားေဟာေၿပာခ်က္ တစ္ေနရာတြင္မူ အႏုစိတ္လြန္းသည့္ ၿပႆနာမ်ားကို အေၿဖရွာရာတြင္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ား၏ အသိညာဏ္ပါးနပ္မႈသည္ အမ်ဳိးသားမ်ားထက္သာလြန္ေၾကာ
ကိစၥတသီး၊ အေရးၾကီး၍၊
မၿပီးႏုိင္က၊ ၾကံမရေသာ္၊
မိန္းမကိုသာတုိင္ပင္ရာဟု၊
ပညာရွိမ်ား၊ အစဥ္ၾကားလ်က္၊
ထင္ရွားမိန္႔မွာ၊ ဥဒါန္းလာ၏၊၊ (မဃေဒ၀ လကၤာ)
ဗုဒၶကိုယ္တုိင္ ေဟာေၿပာထားသည့္ အၿခားဇာတ္လမ္းတစ္ခုတြင္မူ “ဘုန္းကံမရွိေသာ အမ်ဳိးသားသည္ ဘုန္းကံၾကီးသည့္ အမ်ဳိးသၼီးကို မရရွိႏုိင္ေၾကာင္း”ပါရွိေလသ
ဟိႏၵဴ-ၿဗဟၼဏ၀ါဒတြင္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားသည္ ေသလြန္သြားၾကသည့္ ေဆြမ်ဳိးမိဘမ်ားအတြက္ ကုသုိလ္ၿပဳ၍ အမွ်ေ၀ခြင့္ကို မရရွိေပ၊ အေၾကာင္းမွာ အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔ေပးေ၀ေသာ အမွ်ကိုေသလြန္ၿပီး သူမ်ားက “သာဓု”မေခၚဆိုႏုိင္ေသာေၾကာင
ဘာသာေရးက်င့္၀တ္မ်ား၊ ကုသိုလ္လုပ္ငန္းမ်ားကို အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔ကိုယ္တုိင္ၿပ
ထုိဇနီးေမာင္ႏွံကို ၿမတ္စြာဘုရားရွင္မွ အၿပစ္တစ္စုံတရာ မတင္သည့္အၿပင္ “ဤဇနီးေမာင္ႏွံသည္ ငါဘုရားရွင္ႏွင့္ ရင္းႏွီးသူမ်ားအထဲတြင္ အရင္းႏွီးဆုံးသူမ်ားၿဖစ္သည္
ေရွးေခတ္ အိႏၵိယအယူအဆ တစ္ခုတြင္လည္း အရြယ္ေရာက္ၿပီး အိမ္ေထာင္မၿပဳေသာ(အပ်ဳိၾကီး
ဤအေထာက္အထားမွာ ဗုဒၶဘာသာ၏ သာမန္အမ်ဳိးသၼီးမ်ားအတြက္တင
မွန္သည္၊၊ အိမ္ေထာင္မၿပဳေသာ အမ်ဳိးသၼီးႏွင့္၊ အိမ္ေထာင္က်ၿပီး ကြာရွင္းထားေသာအမ်ဳိးသၼီးမ်
ထုိ႔ၿပင္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားတြင္ အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္ တန္းရည္တူအရည္အေသြး (၅)မ်ဳိးရွိေၾကာင္းကို “စိတၱပရိယာဒါယ၀ဂၢ၊ အဂုၤတၱရပါဠိ”တြင္ ညႊန္ၿပထားပါသည္၊၊ အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ အမ်ဳိးသားမ်ားနည္းတူ အရည္အေသြး ငါးမ်ဳိးမွာ--
(၁) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ အဆင္း၊
(၂) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ အသံ၊
(၃) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ အနံ႔၊
(၄) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ အႏွစ္၊
(၅) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ အေတြ႔၊ တုိ႔ၿဖစ္ပါသည္၊၊
ေယာက်ာၤးတစ္ဦးသည္ မည္မွ်စြမ္းရည္ၿပည့္၀သည္၊ အင္အားၾကီးသည္ဆုိေစကာမူ အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ အထက္ပါစြမ္းရည္မ်ားေအာက္တြင
ထုိ႔ၿပင္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားတြင္ အမ်ဳိးသားနည္းတူ တည္ရွိေသာအၿခားစြမ္းရည္ရွစ္
(၁) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ အဆင္း၊
(၂) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ ၿပဳံးရယ္မႈ၊
(၃) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ အေၿပာအဆုိ၊
(၄) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ ေတးသီခ်င္း၊
(၅) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ မ်က္ရည္၊
(၆) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ အတြင္းသေဘာထား၊
(၇) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ ပန္းနံ႔သာပန္ဆင္မႈ၊
(၈) အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔၏ အေတြ႔အထိ၊ တုိ႔ၿဖစ္ၾကသည္၊၊
အထက္တြင္တင္ၿပထားသည့္ စြမ္းရည္ရွစ္မ်ဳိးမွာ အမ်ဳိးသားႏွင့္ အမ်ဳိးသၼီးတြင္ တန္းရည္တူရွိေသာ စြမ္းရည္မ်ားၿဖစ္ပါသည္၊၊ ေဖာ္ၿပထားသည့္ စြမ္းရည္မ်ားမွာ အမ်ဳိးသၼီးႏွင့္ အမ်ဳိးသားတုိ႔၏ သဘာ၀ စြမ္းရည္မ်ားၿဖစ္ေၾကာင္းႏွင
လူ႔အသုိင္းအ၀ုိင္းၾကီးသည္ မိဘမ်ားေၾကာင့္ ေပၚထြန္းလာၿခင္းၿဖစ္သည္၊၊ အမ်ဳိးသားခ်ည္း လူ႔အသုိင္း အ၀န္းၾကီး မၿဖစ္ေပၚႏုိင္သကဲ့သုိ႔၊ အမ်ဳိးသၼီးခ်ည္းလည္း လူေလာကကုိ တည္ေဆာက္ရန္ မၿဖစ္ႏုိင္ေပ၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ အမ်ဳိးသားႏွင့္ အမ်ဳိးသၼီးတုိ႔မွာ အဆင့္တူအေရးပါေသာ လူသားအရင္းအၿမစ္ ၿဖစ္သည္ဟုဆုိက သင့္ေတာ္သည့္အဆုိၿဖစ္သည္၊၊ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားသည္ အမ်ဳိးသားေလာက္ အေရးပါမႈမရွိ၊ ၿမင့္ၿမတ္မႈမရွိဟု ဆုိလ်င္ ဘက္လိုက္ေသာအဆုိသာ ၿဖစ္ေတာ့သည္၊၊
ဗုဒၶရွင္ေတာ္သည္ “သုၿဗဟၼသုတ္၊ အဂုၤတၱရနိကာယ္”တြင္ မိသားစုတစ္ခုတြင္ မိခင္ႏွင့္ ဖခင္တုိ႔မွာ သား/ သမီးမ်ားအတြက္ တန္းတူအဆင့္ရွိသည္ဟု ေဟာေၿပာထားသည္ကို ေတြ႔ရသည္၊၊ ဤသုတ္ တြင္ “မိသားစုတြင္ မိဘႏွစ္ဦးလုံးကိုပင္ ၿမင့္ၿမတ္သူမ်ားၿဖစ္၍ ေရွးဦးဆရာဟူ၍၄င္း၊ ၿဗဟၼာၾကီးမ်ား ဟူ၍၄င္း၊ သား/ သမီးတုိ႔၏အပူေဇာ္ကို ခံယူထုိက္သူမ်ားဟူ၍၄င္း” အထူးအဆင့္ရွိေနရာမ်ားတြင္ တန္းတူထား၍ ဗုဒၶရွင္ေတာ္ ေဟာၾကား ေတာ္မူထားပါသည္၊၊
မိသားစုတစ္ခုတြင္ အမ်ဳိးသားထမ္းေဆာင္ရေသာတာ၀န
“ဒုတိယေလာက ၀ိဇယသုတ္၊ အဂၤုတၱရနိကာယ္”တြင္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားမၿဖစ္မေန ထမ္းေဆာင္ေနရသည့္ အိမ္ေထာင္ေရးတာ၀န္ ရွစ္မ်ဳိးကိုေဖာ္ၿပ ထားသည္၊၊ “သိဂၤါေလာက၀ါဒသုတ္”တြင္မူ အမ်ဳိးသမီး၊ အမ်ဳိး သားႏွစ္ဦးလုံးတုိ႔၏ အိမ္ေထာင္ေရးတာ၀န္ငါးမ်ဳိးစ
(၁) အိမ္ေထာင္ၿပဳၿပီးေသာ အမ်ဳိးသၼီးသည္ မိဘကိုစြန္႔ခြာ၍ အမ်ဳိးသားအိမ္သုိ႔လုိက္ပါရၿ
(၂) လစဥ္ဓမၼတာ ေသြးဆင္းရၿခင္း၊
(၃) ကိုယ္၀န္ေဆာင္ရၿခင္း၊
(၄) သား၊ သၼီးေမြးဖြားရၿခင္း၊
(၅) လင္ေယာက်ာၤးအား ၿပဳစုရၿခင္း၊ တုိ႔ၿဖစ္သည္၊၊
အာေ၀နိက ဒုကၡငါးမ်ဳိးမွာ အမ်ဳိးသၼီးတစ္ေယာက္အတြက္ ဘ၀တစ္သက္တာ ခံစားရေသာအဆုံး မသတ္သည့္ ဆင္းရဲၿခင္းမ်ားၿဖစ္ပါသည္၊၊
ဤမွ် ဘ၀တာ၀န္အၾကီးမ်ားကို ထမ္းေဆာင္ေနရေသာ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားကို ဗုဒၶရွင္ေတာ္မွ အမ်ဳိးသားမ်ားႏွင့္ အခြင့္အေရးတန္းတူ ေပးသနား ေတာ္မူသည္မွာ လြန္စြာတရားမွ်တသည္ဟု ဆုိရပါမည္၊၊ သုိ႔ေသာ္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားအတြက္ ၀မ္းနဲဖြယ္အေၾကာင္းတစ္ရပ္မွ
သဘာ၀အားၿဖင့္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားသည္ အမ်ဳိးသားမ်ားထက္ အလွအပကုိ ပို၍ခံစားတတ္သူ၊ မိမိအလွ အပကိုလည္း ၿပတတ္သူမ်ားၿဖစ္ပါသည္၊၊ သို႔ပါလ်က္ မိမိအလွအပကိုလည္း ၿပခြင့္မရ၊ သူတစ္းပါး အလွအပကိုလည္း လြတ္လပ္စြာခံစားခြင့္မရေသာ၊
ဗုဒၶဘာသာတြင္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားအတြက္ အၿမင့္ဆုံးအဆင့္တစ္ခုကို ဗုဒၶရွင္ေတာ္ကိုယ္တုိင္ ေပးေတာ္မူခဲ့ပါသည္၊၊ ထုိအခြင့္အေရးမွာ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားသည္ အမ်ဳိးသားမ်ားကဲ့သုိ႔ သာသနာေဘာင္တြင္ ရဟန္း ၿပဳခြင့္ရႏုိင္ပါသည္၊၊ ဗုဒၶဘာသာ၏ ပန္းတုိင္ၿဖစ္သည့္ စ်ာန္၊ မဂ္၊ ဖုိလ္ႏွင့္၊ နိဗၺာန္ခ်မ္းသာကိုလည္း အမ်ဳိးသၼီးမ်ား ရရွိစံစားႏုိင္ပါသည္၊၊ ၿမတ္စြာဘုရားရွင္၏ ခြင့္ၿပဳခ်က္ၿဖင့္ သာသနာေဘာင္တြင္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားသည္ “ဘိကၡဳနီ”ဟူေသာအမည္ၿဖင့္ ရဟန္းၿပဳၾကၿပီး၊ ရဟႏၱာမၾကီးမ်ားၿဖစ္သြားၾကသည
သီရိလကၤာႏုိင္ငံႏွင့္ အၿခားေထရာ၀ါဒဗုဒၶဘာသာႏုိင္င
ၿမတ္စြာဘုရားရွင္လက္ထက္ေတာ္
တင္ၿပခဲ့ၿပီး အထက္ပါ သာဓက၊ ယုတၱိ၊ သဘာ၀မ်ားကိုေထာက္ဆ၍ ေလ့လာသုံးသပ္လ်င္ ဗုဒၶဘာ သာသည္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားကို အေလးထား ဆက္ဆံေသာ ဘာသာတစ္ခုၿဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားပါသည္၊၊ ထုိ႔အၿပင္ အမ်ဳိးသၼီးမ်ားအတြက္ အခြင့္အေရး၊ အဆင့္၊ ေနရာအေကာင္းဆုံးေပးေသာ ဘာသာတစ္ ခုၿဖစ္သည္မွာလည္း လက္ေတြ႔ပင္ၿဖစ္ပါသည္၊၊ မိမိရသည္အခြင့္အေရးကို အေကာင္းဆုံးအသုံးခ်ရန္ သည္ကား အမ်ဳိးသၼီးမ်ား၏ တာ၀န္သာ ၿဖစ္ပါသည္၊၊
ယေန႔ေခတ္အခါတြင္မူ အမ်ဳိးသၼီး၊ အမ်ဳိးသားခြဲၿခားမႈသည္ မရွိသေလာက္ပေပ်ာက္ခဲ့ၿပီ ၿဖစ္ပါသည္၊၊ ႏုိင္ငံအမ်ားတြင္ အမ်ဳိးသၼီးေခါင္းေဆာင္ မ်ားေပၚထြက္လ်က္ရွိၿပီး၊ ပညာေရးနယ္ပယ္၊ စီးပြားေရးနယ္ ပယ္၊ လူမႈေရးနယ္ပယ္၊ က်န္းမာေရးနယ္ပယ္၊ ႏုိင္ငံေရးနယ္ပယ္အသီးသီးတြင